13 Ağustos 2008 Çarşamba

Karadeniz Notları -1 Ardeşen / Fındıklı / Ayder

Yine bir tatili bitirdik bir yığın anı ve bir sürü paylaşılacak fotoğrafla geri döndük kürkçü dükkanımıza.Aslında paylaşılacak daha fazla şey olmasını dilerdim.Ancak tatili aile büyükleriyle beraber geçirince biraz da onlara uymak durumunda kalıyorsunuz ister istemez.



Ardeşen'de evin penceresinden manzara
Eşim Rize Ardeşen'li ve dedesinin Ardeşen’deki evine gittik biz.Doğal olarak bir otele değil de bir eve gittiğinizde görmek istediğiniz yerler yanında ziyaret etmeniz gereken akrabalar,konu komşu da programa dahil oluyor.Süre de 1 hafta ile kısıtlı olunca her şeye yetişemiyor insan haliyle.Hele bir de bizim gibi 2 yaşında yerinde duramayan bir ufaklıkla beraberseniz biraz da o yön veriyor yapılacaklara.

Biz Ardeşen merkezine 10 dk uzaklıkta sahilden de biraz yukarda denizi tam tepeden gören,arkasına dağları alan bir evde kaldık.Eşimin dedesinin evi,dede yılın büyük kısmını burada geçiriyor yalnız başına 2 yıldır babaanne yok aramızda.Kışın da İstanbul’a dönüyor istemeyerek de olsa.Ev 2 katlı ahşap bir ev ve bahçesinde meyve ağaçları olan sakin sessiz tam kafa dinlemelik.
armut ağacı Tuğra armutlara doyamadı
kiviler henüz olmamıştı
















Armut,karayemiş,fındık,kivi,portakal ne ararsanız var.Tuğra meyve delisi olduğu için pek zorlanmadık,dedesi elleriyle ağaçtan topladığı armutlar ve karayemişlerle besledi onu.Karadeniz’i bilenler bilir arazi çok engebeli olduğu için olur olmaz yerlerdeki ağaçlardan meyve toplamak bazen zor olabiliyor.Bunun için de musakkale denilen bir alet geliştirmişler,ucunda fileden bir torba asılı olan uzunca bir sopa.Onun yardımıyla alıyorlar meyveleri kolaylıkla,ama maalesef fotoğrafını çekmeyi unutmuşum.

Elbette Rize’de gözünüzün gördüğü her yerde çay olduğunu söylememe gerek yoktur.Tek bir santimetrekarelik alan bir boş değil,her yer yeşil;neredeyse insan eksen insan çıkacak cinsten bereketli topraklar.

Çayları toplamak için de ailelere yarıcılar yardım ediyor.Çünkü herkes yerini toprağını bırakıp büyük şehirlere yerleşmiş ve yeni nesil de pek bu işlerden anlamıyor.









Tıpkı eşimin ailesinde de olduğu gibi,rahmetli babaanne toplarmış kendi çaylarını eskiden ama artık yarıcılar yapıyor bu görevi.Yarıcılık demek de toplanan çaydan elde edilen hasılatın yarı yarıya paylaşılması anlamına geliyor. Dedenin evinin alt katında yaşayan yarıcı aile de çok cana yakın ve Tuğra çocuklarla çok iyi vakit geçirdi.Özellikle de inekleri ile,orda olduğumuz 1 haftalık sürede de hep misler gibi katkısız doğal sütünü içti. (üstteki resimdeki de Meryem Teyze ve torunu Gizem).Karadeniz Kadını yazıma eklediğim fotoğrafdaki kadın gibi aynı Meryem Teyze;hem torunlarına bakıyor gelinler başka yerlerde çay topladıkları için,hem evinin işini yapıyor;kendi ekmeğini,pekmezini,peynirini,tereyağını kendi elleriyle yapıyor;bu arada 2 ineğine bakıyor bunca işin arasında gün içinde mutlaka onları beslemek için taze otlar topluyor;yine de yüzünden gülücükler hiç eksik olmuyor.
bunlar da sarı inek ve yavrusu
Bizimle aynı zamanda Karadeniz’de bulunan kuzenim ve eşiyle beraber bir gün Ayder’e çıktık.Adı gibi fırtına gibi akan Fırtına Deresi’nin eşliğinde gerçekten bu zamandan çok uzakta bir yere ulaşıyorsunuz Ayder Yaylasında.


Aslında Karadeniz’i gezme şansınız olursa her yeri ayrı güzel ve doğallığını bozmamış ne insanı ne de doğası.Sanırım onca turistin de defalarca o kadar yola rağmen Karadeniz’e gitmesi bundandır.Fırtına Deresi özellikle son yıllarda rafting meraklıları için de çok cazip.
Şenyuva Köprüsü (yapılış tarihi 1696)

Rize’ye bağlı Çamlıhemşin deyince akla gelen ilk şey, Ayder Yaylası. Yaylaya Çamlıhemşin içinden geçerek ulaşıyorsunuz. Ayder Yaylası’na çıkarken dünyanın korumada öncelikli 200 ekolojik bölgesinden biri olan Fırtına Vadisi’nden geçiliyor. Çamlıhemşin’e 19 kilometre uzaklıkta ve 1358 metre rakımlı Ayder’de 2 bin yatak kapasitesine sahip 25 otel ve pansiyon var. Suları 260 metre derinlikten çıkan, sıcaklığı 50 dereceye ulaşan Ayder kaplıcalarını da unutmayalım. Burada trekking yapmak için çok uygun alanlar bulunuyor. Ayder’de her temmuzda boğa güreşleri yapılıyor.(bu bilgi Hürriyet gazetesi arşivinden alınmıştır.)
Ayder’e giden yolda Fırtına Deresi üzerinde çok güzel köprüler var,altınızda deli gibi akan Fırtına’nın şarkısı eşliğinde sonsuz yeşillik sizi alıp götürüyor.
alttan akan suyun sesini de getirmek isterdim
Tabii tüm bunları yaşarken bir taraftan da Tuğra’nın itirazları,arabadan inerken terli kıyafetlerini değiştirmeme inatları,ağlama krizleri,iki lokma yememize izin vermemelerini yaşıyoruz ama şimdilik onları unutalım.
koltuğunda oturmaktan sıkılmış bir küçük adam

Ayder’e çıkmadan önce yolumuz üzerinde olan Zilkale’yi görmek istedik ancak tadilatta olduğu için ancak dışardan görebildik,oysa içinden manzara çok güzelmiş söylenenlere göre.


Ayder’de yemeğimizi Mucit Mustafa’nın yerinde yedik,hava ince ince çişelerken menümüzde bol tereyağında kızarmış alabalıklarımız,mıhlama,kiremitte köfte,kiremitte sebzeli kebap,mısır ekmeği vardı.




Tesis oldukça büyük ve kalabalık,minik bir elektrik santrali var ,elektrik enerjisi üretip tesisin elektriğini de kendileri sağlıyorlar.Bir de mısır değirmeni var sürekli mısır unu öğütüyor ve dileyen hemen tazecik satın alabiliyor.Almadığıma sonradan çok pişman oldum sormayın gitsin.



Afiyetle yediğimiz yemeğin üzerine çaylarımızı da içtik ama küçük bardakla elbette…


Mustafa Mucit’in yerinden sonra bir başka tesise uğradık kahve molası için,Hoşdere Kalegon Dağ Evi-Ayder.Masamızda oturmuş kahvelerimizi yudumlarken kulağımıza gelen tulum sesi bizi çağırdı kendine.Tuğra tulum sesini duyunca yerinde duramıyor babası daha bebekken öyle bir işledi ki içine çocuk deli oluyor,başlıyor horona.Neyse Tuğra ile müziğin geldiği yere yöneldik ki,5-6 tane bey kendilerine özel tulum çaldırıp eğleniyorlar.Ama etraftan bizim gibi dayanamayıp gelenlerin sayısı artınca onlar da ortadaki boş alana geçtiler katılanlarla beraber horon ziyafeti çektiler herkese.Eee oralara kadar gidip de horon da tepmedik demedik yani.Horon sırasında o kadar etkilenmiş ve kendimi kaptırmışım ki fotoğraf çekmeyi unutmuşum kusuruma bakmayın.

Bu yıl çok fazla yer göremedik ama daha uzun yıllar oralara gideceğimiz düşünülürse hepsi sırayla olur.Daha çok Ardeşen-Fındıklı arasında geçti tatil.Ardeşen’de dede,Fındıklı’da eşimin anneannesinin evi var.Fındıklı da çok şirin bir yer,yeni Karadeniz sahil yolu anneannenin hemen evinin önünden geçiyor ama çok da fazla trafik olduğu söylenemez.Karşınızda deniz var ama hava girmek için pek müsait olmamış bütün yaz.Bizim orada olduğumuz 1 hafta süresince de sadece 1 gün hava açıktı ama güneşli değil.Ardeşen’de yarıcı Meryem Teyze,Fındıklı’da da anneannenin bahçede misler gibi domatesler,salatalıklar (Lazca şuka diyorlar,benimki de pek hoşuma gidiyor bu isim) ,patlıcan,biber yetiştiriyorlar.








Dönerken de anneannenin bahçesinden olmuş domatesleri,salatalıkları topladım;ağaçtan kocaman kocaman limonlardan aldım ve şimdi afiyetle yiyoruz.Yine kayınpederim ve eşimin topladığı karayemişlerden de reçel yaptım yoksa yenmeyip ziyan olacaklardı.Karayemiş özellikle şeker hastaları için çok faydalı bir meyve, cicekleri cay olarak kullanildiginda kan temizleyici olmasi bakimindan vücuda yarari büyük.



bu da bahçedeki güzel çiçeklerden biri

Karayemişin kurutulmus cicekleri, cay olarak kullanilarak kan temizleyici olmasindan dolayi cilde ve romatizmal hastalıklara iyi gelirmis. Bogaz iltihaplarina gargara olarak kullanılıp,idrar söktürücü olmasından dolayı, böbrek ve idrar yolu taşları bakimindan iyi gelirmis. Ayrıca yapraklarından da mürekkep yapılırmış.


Uzungöl gezimiz bir sonraki sefere kalsın,biraz da heyecan olsun.
Siz benim yazımı merakla beklediniz,şimdi sıra bende.Ben de sizin yorumlarınızı bekliyorum.

13 yorum:

zero dedi ki...

Yasemincim sen ne kadar çok gezemedik desen de, bence sadece o inanılmaz yeşil rengi, kalmış olduğunuz meyve ağaçları ile çevrili ahşap ev, tüm o sebzeler, meyveler, yeni sağılmış inek sütünden içebilmek yeter ve her şeye bedel. Tüm yeşil tonlarını barındıran inanılmaz bir bölge Karadeniz. böyle bir yerde bir akrabanız olması ve her daim gidebilecek olduğunuzu bilmek bile mutlu edici bir şey bence. Şenyuva Köprüsü'nün yapılış tarihi ve estetiği, Fırtına Deresi'nin buradan bile hissedebildiğim gürüldeyişi, beni benden aldı götürdü inan. Şu an imkan olsa da düşlerim, sürüklendiği yerlere bedenimi de götürebilse... Daha nice güzel tatiller olması dileğiyle:)

aslı'nın mutfağı dedi ki...

Yasemin'cim hoşgeldin, sefalar getirdin! Gerçekten merakla bekliyordum yazını ve fotoğraflarını, beklediğime de değdi hani :) Eşime de gösterdim fotoğrafları, yazından bölümler de okudum, ve öylesine özlemişim ki oraları.. Karadeniz Kadını fotoğrafı beni çok etkilemişti, Meryem Teyze de öyle.. Demişsin ya, "yine de yüzünden gülücükler hiç eksik olmuyor", bir dahaki gidişinde Meryem Teyze'ye sırrını da sorar mısın benim için? Şimdi sıra Uzungöl'de demek, beklemeye başladım bile :)

Seda'nın Günlüğü dedi ki...

Yasemincim tekrar hoşgeldin canım. Yazını okurken bende gezmiş kadar oldum inan. Bende Karadeniz liyim ama evlendiğimden beri gidemiyorum. Oraların havası suyu her memlekette olduğu gibi çok güzeldir. Senin adına oraları görmenden dolayı çok sevindim. Teyzelerimiz ne kadar çalışkanlar. Köy şartlarında yaşıyorlar hemde bizden çok daha iyi iş bitiriyorlar.(Maşallah)

:)den dedi ki...

Hoşgeldin Yaseminciğim,
Bir de eş, dost, akraba ziyaretinden fazla gezmeye fırsat kalmadı diyorsun, ne güzel bir seyahat olmuş. Bayıldım fotoğraflarına. Karadeniz'i hiç görmedim ama çok merak ediyordum. Sayende merakım ve oralarda olma isteğim iyice arttı:) Hem görüntülerin hem de kaleminden akan cümlelerin harika olmuş. Keyifle okudum. Uzun uzun çektiğin fotoğraflara baktım. Yalnız "musakkale"yi fena halde merak ettim. Bir de bütün sebze ve meyvelerin "lazca" isimlerini. Eğer biliyorsan lütfen bizimle paylaş bunları. Gezi dergilerindeki Karadeniz'i anlatan seyahat yazılarında, senin yazındaki gibi ayrıntıları ve güzellikleri yakalamıyorum.
Limonların şekilleri de beni mest etti. Sonra Meryem Teyze...
Herşey masal gibi, sanki orada yaşanan herşey masal, onlarda masal kahramanları... gökten üç elma düşecek ve onlar masal kitabının sayfaları arasında kalacak gibi. Şuan yaşadığım zaman ve mekan diliminden inan bana aynen böyle göründü anlattıkların:)
Ellerine sağlık canım, dönüp dönüp okuyacağım şahane bir yazı olmuş.
Sevgiler...

:)den dedi ki...

Yaseminciğim tekrar merhaba,
Yazmayı unuttum. Tuğra çok şirin görünüyor. Meyve sepetindeki ellerine bayılmamak mümkün değil:) Kocaman öpüyorum oğluşunu.
(Bir de vişne likörü için geç kalmış sayılmazsın. Ekim sonuna kadarki güneş yeter. Hemen 1 kilo al ve dene derim. Ben votka kullanıyorum. Miktarını 1 su bardağı yazdım ama sen damak tadına göre artırabilirsin. Keyifli bir akşam yemeğinin ardından bol köpüklü türk kahvesiyle bir yudumluk hoş bir tat oluyor.)

Banu Karagil Dalaman dedi ki...

Sen hep gez, hep anlat, bayılıyorum senin yazdıklarını okumaya canım arkadaşım.O bacak bacak üstüne atmış ve sıkılmış pozuna bayıldım Tuğra Bey'in,poposunu ısırasım geldi. Birde bir serinlik var yazdıklarında.Püfür, püfür, hafiften çişeleyen Karadeniz havası geliyor ekrandan. Terlerken ofiste serinlemeye başladım. Sayfayı akşama kadar açık bıraksam işe yarar mı?:)

Ordanburdanhayattan dedi ki...

Zerencim çok teşekkürler.
Hoşbulduk Aslıcım,beğendiğine sevindim,sen daha yeni geldin oralardan ama insan özlüyor değil mi?
Sedacım mutlaka eşini de götür oralara,hem Ayberk de bayılacaktır eminim doğaya
Güldencim beğendiğine sevindim,musakkalenin resmini arayıp bulmaya çalışacağım ve sebze ve meyvelerin adlarını öğrenip paylaşacağım inşallah.beğendiğine sevindim yazımı.likörü de denemek istiyorum kısmet olursa.
Banucum canım benim teşekkürler iyi sözlerin için.Sen ekrandan bakacağını önümüzdeki yıl için plan yap da git karadenizi gez .pişman olmazsınız

Tijen dedi ki...

Çok acımasız bir yazı olmuş bu. Tam canevinden vuruyor insanı. Eh peki gidemeyenler ne yapsın demez mi insan? Oh çok iyi olmuş, şaka bir yana bayıldım bu geziye.

tadınadoyamadım-dilek dedi ki...

Yasemincim

Bu yaz sizin için dolu dolu geçti.Tuğra beyin olduğu karelere de bayıldım. Maaaaşallah.Paylaşımın içinde çook teşekkürler
hem tatil,hem eş dost ziyareti biraada olunca tadına doyum olmuyor değil mi?

sevgiyle kal

Sevil Şahin dedi ki...

en çok istediğim şey bir gun karadeniz turu yapmak umarım rabbim bana o gunleri gösterir gercektende guzel kareler yakalamışsın emegine saglık cnm
allaha emanet ol
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
SEVGİLİ ARKADAŞIM ;GECEN SENE SEVGİLİ NASİBİM ARKADAŞIMIZIN BAŞLATTIĞI “İFTAR BEREKETİ ETKİNLİĞİ 2” Nİ BU SENEDE DEVAM ETTİYORUZ
1-7 EYLÜL TARİHLERİNDE http://birdemliksohbet.blogspot.com 8-14 EYLÜL TARİHLERİNDE SEVGİLİ SELMA ABLAM (http://selmahlc.blogcu.com ) ADRESİNDE VE KALAN 15 GÜNLÜK DİLİMDE İSE SEVGİLİ NASİBİM ABLAM (http://porselendemlik.com ) ADRESİNDE YAPILACAKTIR KATILIMIZI BEKLİYORUM HAYIRLI BİR RAMAZAN GECİRMENİZ DİLEGİYLE …BİRDEMLİKSOHBET SEVİL
……………………………………………………………………………………………………………
SEVGİLİ ARKADAŞLARIM;14.08.2008--14.09.2008 Tarihleri arasında EN GUZEL PASTA 2 YARIŞMAMIZ VAR http://birdemliksohbet.blogspot.com
Yani BEN YAPACAĞIM SİZ SEVGİLİ ARKADAŞLARIMI VE KATILMAK İSTEYEN HERKESİ ETKİNLİĞİMİZE DAVET EDİYORUM!!!HEP BİRLİKTE ÇOK GÜZEL PASTA TARİFLERİ KAZANDIRMIŞ OLACAĞIZ. TARİFLERİNİZİ HAZIRLAYARAK.VE TARİFİNİZE "EN GUZEL PASTA YARIŞMASI 2" BAŞLIĞINI YAZARAK BANA MAİL ATMANIZI (birdemliksohbet@hotmail.com) VE 16 ,09,2008 TARİHİNDE SAYFANIZDA YAYINLAMANIZI RİCA EDİYORUM.BU YARIŞMADA BİRİNCİ OLAN ARKADAŞIMIZ 6-19 EKİM TARİHLERİNDE PORSELENDEMLİK ÇAY SAATİ ETKİNLİĞİNDE YANİ 27. Cİ EV SAHİBESİ OLARAK SEZONU AÇACAKTIR. SENİ VE BU YORUMU OKUYAN HERKESİ DAVET EDİYORUM
ZİYARET EDİPTE BİZZAT DAVET EDEMEDİĞİM DOSTLARIM LÜTFEN BU YAZIYI NERDE OKURSANIZ SİZDE KATILIN EMİNİM
BU ETKİNLİK SAYESİNDE BİR ÇOK ARKADAŞIMIZ OLUYOR MUTLAKA KATILIMIZI BEKLİYORUM.. ŞİMDİDEN KATILIMCI ARKADAŞLARIMA ÇOK TEŞEKKÜR EDİYORUM SELAM VE SEVGİLERİMLE......SEVİL

Adsız dedi ki...

ahhh memleketime hiç gidemedim ama gitmek o kadar çok istiyorumki imkanımız olmadı gidemedik ama gitmeyi düşünüyorum karadeniz allahın bize sunduğu en güzel yer olsa gerek o temiz havası o yeşilliği herşeyi bambaşka orda diyosunki allahım sana şükürler olsun ve varlığına inanıyosun ama orda bambaşka oluyo yarattıklarını görünce insan daha farklı oluyo ben orduya gittim ordada yeşillik temiz hava karadenizin her yeri ayrı güzel allahım banada nasip eder inşallah bende gidebilirm memleketime rizeye ve sen çok şanslısın görebilme imkanın var inş o imkan bendede olur

Unknown dedi ki...

Ahhh ne guzel fotograflar bunlar. Memleketi gormus kadar oldum cok tesekkurler. Esim Rize'li benim ve Yunanistan'da yasiyoruz. Aksama ona bu fotograflari gosterip supriz yapacagim. Bayilacak... Tekrar tesekkur guzel memleketin guzel fotograflari icin...

Unknown dedi ki...
Bu yorum yazar tarafından silindi.